Lekker buiten slapen

Een goede nachtrust willen we allemaal, maar zeker tijdens een meerdaags avontuur. Na een stevige dag wandelen, wil je ‘s nachts goed kunnen opladen om je de dag erna weer mentaal en fysiek te kunnen geven. Onderstaand maak ik je wegwijs in de slaapuitrusting en geef ik je slaaptips uit ervaring voor een goede nachtrust.

Uitleg over slaap uitrusting

Voel je vrij om je volledig te verdiepen in outdoor slaapspullen. Er is veel op internet te vinden, van uitgebreide blogartikelen tot hele reviews.
Ik heb mijn uitleg beperkt tot de eenvoudige basis. Je slaapuitrusting tijdens een trektocht bestaat hoofdzakelijk uit een tent (of een tarp), een isolerende slaapmat en een slaapzak.

Het is belangrijk dat je kijkt naar het seizoen waarin je gaat overnachten, want dat is bepalend voor de isolatiewaarde van je mat en slaapzak.

De slaapmat

Een goede en de juiste slaapmat zorgt er simpelweg voor dat je warm op de koude grond kunt liggen. Er zijn hoofdzakelijk 4 soorten matten:

1. Foam (gesloten celschuim)
2. Zelf opblaasbaar (self inflatable)
3. Lucht mat (inflatables)
4. Donzen lucht mat

Elke mat heeft zijn voor en nadelen op gebied van pakformaat, gewicht, ligcomfort en robuustheid. Uiteraard liggen de matjes – afhankelijk van je keuze – ook voor verschillende prijzen in de winkel.

Foam is bijvoorbeeld goedkoop in aanschaf, groter in pakformaat, minder comfortabel, maar erg robuust. Een (donzen) luchtmat is duurder, compact, licht en comfortabel, maar het is minder robuust en verliest zijn isolatiewaarde indien het stuk gaat. De self-inflatables zitten qua eigenschappen daar tussenin. 

Slaapmatten hebben een bepaalde isolatiewaarde. Deze isolatiewaarde wordt de “R-waarde” genoemd. Hoe lager de buitentemperatuur, hoe hoger de R-waarde moet zijn. Zie de afbeelding voor een idee van de seizoenen en de R waarde.

Indicatie voorbeeld R Waarde (Bron: Thermarest)

Heb je al een slaapmat? Probeer te ontdekken wat de R waarde is en of deze geschikt is voor het seizoen en klimaat waarin je op pad gaat.

Heb je nog geen slaapmat? Bekijk welke R waarde je nodig hebt en ga in een winkel verschillende matten uitproberen. In de meeste outdoor winkels liggen demo modellen opgeblazen zodat je kunt proefliggen.

Tijdens een primitief weekend avontuur slaap ik onder een tarp en gebruik ik zelf een self-inflatable (Therm-a-rest Prolite). Als de mat stuk gaat, slaap ik nog steeds op een isolerend stuk foam dat in de mat zit verwerkt.

Tijdens een meerdaagse trekking tocht in de tent slaap ik voor meer comfort op een luchtmat (Exped Ultra 3R). In de winter slaap ik op een Donzen luchtmat met een R waarde van minimaal 5.

De Slaapzak

De slaapzak doet eigenlijk maar één ding en dat is jouw lichaamswarmte vasthouden. Er zijn hoofdzakelijk twee soorten slaapzakken, een deken en een mummie slaapzak. Bij een mummie zit een muts aan de bovenkant van de zak en bij een dekenslaapzak is de bovenkant open.

Daarnaast hebben slaapzakken twee soorten vulling, synthetisch of dons. Elke soort vulling heeft weer zijn voor- en nadelen. Dons isoleert bijvoorbeeld beter dan synthetisch, het is compacter en het gaat langer mee, maar dons is lastiger om te wassen en het is duurder in de aanschaf.

Slaapzakken hebben een temperatuurbereik. Waar je op moet letten is de zogenaamde “comfort temperatuur”. Dat is de temperatuur waarbij je in normale omstandigheden comfortabel kan slapen. Check wat de gemiddelde temperatuur is van het gebied waar je naartoe gaat. Houd er in berggebieden rekening mee dat de temperatuur met de hoogte afneemt.

Zelf gebruik ik altijd mummie slaapzakken. Als het zomer is, dan leg ik mijn hoofd op de muts en rits ik de slaapzak open om te ventileren. In de winter gebruik ik een donzen slaapzak met een comforttemperatuur van -10. 

Bij twijfel neem ik ook weleens twee slaapzakken mee, een dikkere 3 seizoenen en een dunnere zomer slaapzak.  Met dit zogenaamde ‘modulaire systeem’ kan ik de gewenste slaapzak kiezen. Bij lagere temperaturen kan ik de zakken zelfs in elkaar schuiven voor een groter temperatuur bereik.

Hopelijk heb ik je zo de basis kunnen uitleggen van slaapmatten en slaapzakken.

De 10 Slaap Tips

1. Warm de slaapzak in

Het is vaak een mis gedachte dat de slaapzak jou opwarmt. Echter jij bent de warmtebron. Zorg dan ook dat je warm en goed ‘doorbloed’ de slaapzak in kruipt. Dat wil niet zeggen dat je 100 burpees moet doen, maar loop kleine rondjes, doe enkele jumping jacks, squats of iets dergelijks. Voorkom dat je gaat zweten.

 2. Frisse lucht

Je slaapt het best als je frisse lucht inademt. Zet de ventilatie luiken van je tent open en zet de rits van de binnentent op een kiertje. Voorkom dat je in en uit ademt in de slaapzak zelf. Het voelt wellicht lekker warm, maar doordat je minder zuurstof inademt, slaap je minder goed.

3. Extra warmte door een liner en/of thermokleding

Normaliter kun je in de slaapzak slapen in je onderbroek. Als het toch frisser voelt, kun je een thermo trui en/of broek aantrekken en je sokken. Je kunt ook een lakenzak (liner) gebruiken voor extra isolatie.

Soms voelt het kouder door de luchtvochtigheid. Als je al een laag thermokleding aan hebt, maar het nog steeds fris aanvoelt, maak dan bewegingen met je armen en benen in de slaapzak om warmte te genereren.

4. Vergeet je hoofd niet

Als je maar af en toe buiten slaapt, dan kun je prima van kledinglagen een kussen maken. Maar ga je vaker op pad, maak je zelf dan blij met een opblaasbaar hoofdkussentje. Het is heel compact, weegt echt bijna niets en het slaapt stukken beter. Nu we het toch over het hoofd hebben, draag ook een muts voor meer comfort.

5. Warme kleding in de ochtend

Stop een trui, donsjas of andere kleding bij je voeteneinde. Dit is warmer voor je voeten en je hebt ‘s ochtends een lekkere voorverwarmde trui of jas.

6. Rust…

Natuurgeluiden kunnen heel rustgevend zijn, maar het geluid van de wind die de hele nacht langs je tent raast kan je een slechte nacht bezorgen. De oplossing? Oordopjes.
Ik gebruik zelf Alpine Sleepsoft. Met deze oordopjes verdwijnen harde geluiden op de achtergrond.

7. De avond snack

Ga niet met een lege maag of een “trek” gevoel slapen. Je lichaam werkt harder in de buitenlucht, ook ‘s nachts. In de winter eet ik vaker nog een muesli of proteïnereep (het liefst een Snicker) voordat ik ga slapen. Daardoor val ik persoonlijk sneller in slaap.

8. Maak een kruik

Verwarm water en maak van je drinkfles een kruik. Op deze manier heb je een warmtebron voor in je slaapzak en kun je ‘s ochtends het water sneller aan de kook brengen. Let erop dat de fles niet te heet is en de dop goed is dichtgedraaid 😉

9. Ook apparaten hebben het graag warm

Leg je telefoon en hoofdlamp in je slaapzak. Batterijen en accu’s gaan sneller leeg in koudere temperaturen. Zet je telefoon tevens op flight mode of zet de “battery saver” aan. Je slaapt immers toch.

Extra tip

Mijn laatste tip is om na de aanschaf van de juiste slaapuitrusting en het lezen van deze tips het slapen in de buitenlucht te gaan ervaren. Dat is het leukst!
En ook met de beste slaapuitrusting ervaar je wel eens frissere nachten of warme, klamme nachten. Dat maakt ook het slapen avontuurlijk.

Ik hoop dat ik je heb kunnen helpen met deze tips!

Veel slaap plezier en avontuurlijke groet,

Jay